Ο Μύθος Ότι Οι Εισαγωγές Δημιουργούν Ανεργία

Παρακάτω είναι οι βασικές ιδέες των Milton Friedman και Henry Hazlitt για το ελεύθερο διεθνές εμπόριο. Και του Άνταμ Σμιθ κατ’επέκταση και όλων των φιλελεύθερων οικονομολόγων. Αυτά που λένε οι οικονομολόγοι στους πολιτικούς και που ποτέ δεν κάνουν οι πολιτικοί.

Υπάρχει παθολογική αντιπάθεια για τις εισαγωγές, και παθολογική αγάπη για τις εξαγωγές σε όλες τις χώρες. Και όμως δεν υπάρχει  τίποτα πιο παράλογο. Γιατί μακροπρόθεσμα οι εισαγωγές πρέπει να είναι ίσες με τις εξαγωγές. Οι εξαγωγές μας είναι ο τρόπος που πληρώνουμε για τις εισαγωγές μας, και οι εισαγωγές μας είναι ο τρόπος που πληρωνόμαστε για τις εξαγωγές μας. Δίνουμε δηλαδή ελληνικό ελαιόλαδο στους Γερμανούς, και πληρωνόμαστε με γερμανικές μπύρες. Αν δεν αγοράσουμε γερμανικές μπύρες δε θα μπορέσουν οι Γερμανοί να αγοράσουν ελαιόλαδο.

 Ο λόγος είναι απλός. Έστω ότι αγοράζει ένας Γερμανός εισαγωγέας ελαιόλαδο. Η Ελληνική εξαγωγική εταιρεία θα θελήσει να πληρωθεί σε δραχμές για να πληρώσει το προσωπικό της. Δε μπορεί να πληρώσει το προσωπικό της με γερμανικά μάρκα. Ο μόνος τρόπος ο Γερμανός εισαγωγέας να βρει δραχμές για να πληρώσει τον Έλληνα εξαγωγέα, είναι να δώσει μάρκα σε ένα Γερμανό εξαγωγέα που πούλησε ίσης αξίας μπύρες στην Ελλάδα και έλαβε δραχμές, και ο οποίος χρειάζεται μάρκα για να πληρώσει το προσωπικό του, και να ανταλλάξουν μάρκα με δραχμές. Αν δηλαδή πούμε ότι σταματάμε να κάνουμε εισαγωγή γερμανικής μπύρας, είναι σαν να λέμε ότι σταματάμε και την εξαγωγή ελαιόλαδου στη Γερμανία. Γιατί πολύ απλά ο Γερμανός εισαγωγέας δε θα μπορεί να βρει δραχμές να μας πληρώσει. Και τα μάρκα αν δε θέλουμε να αγοράσουμε κάτι από τη Γερμανία μας είναι άχρηστα, και άρα δε μπορούμε να τα δεχτούμε ως μέσο πληρωμής για το ελαιόλαδο μας.

Ο μόνος τρόπος να εισάγεις χωρίς να εξάγεις, όπως κάναμε εμείς δηλαδή τόσα χρόνια, είναι χρεώνοντας τη χώρα στο εξωτερικό. Και αν αυτό γίνει σε υπερβολικό βαθμό, έρχεται η στιγμή που οι ξένοι αρχίζουν να πιστεύουν ότι δε θα μπορέσεις να ξεπληρώσεις το χρέος σου. Ότι δηλαδή δε θα έχεις τόσα προιόντα που να θέλουν να εισάγουν στο μέλλον, ώστε να πληρωθούν για τα προιόντα που σου πουλάνε. Και άρα δεν είναι διατεθειμένοι να σου πουλήσουν (εξάγουν=δανείσουν) άλλο.

Και αυτό ενισχύθηκε με το ευρώ. Γιατί οι ξένοι θεωρούσαν ότι δεν υπάρχει περίπτωση χρεοκοπίας της χώρας (αφού ήταν μέλος της Ευρωζώνης).  Θεωρούσαν λανθασμένα δηλαδή, ότι δεν υπάρχει περίπτωση να σπάσει η Ευρωζώνη. Και άρα τα δάνεια τους στην Ελλάδα θα ξεπληρώνονταν σίγουρα, και όταν θα έπαιρναν πίσω τα χρήματα τους σε

ελληνικά ευρώ, θα μπορούσαν ακόμη και αν δεν ήθελαν να αγοράσουν τίποτα από την Ελλάδα, να τα χρησιμοποιήσουν για να αγοράσουν πχ γερμανικά αυτοκίνητα ή γαλλικά κρασιά, πληρώνοντας με γερμανικά ή γαλλικά ευρώ, όπου γερμανικό ευρώ=γαλλικό ευρώ= ελληνικό ευρώ. Και άρα μπορέσαμε να δανειστούμε πολύ περισσότερο από τις πραγματικές μας δυνατότητες. Θα μπορούσαμε βέβαια να είχαμε χρησιμοποιήσει τα ευρώ που δανειζόμασταν για παραγωγικές επενδύσεις αντί για κατανάλωση αλλά δεν το κάναμε οπότε δε μετράει. Και δεν έχει και τόση σημασία αφού όλοι αποδέχονται πια ότι η νομισματική ένωση, ευρωζώνη,  που σχεδιάστηκε, χωρίς ταυτόχρονη δημοσιονομική και πολιτική ένωση ήταν λανθασμένη.

          Άρα είναι χαζό να λέμε ότι οι εξαγωγές είναι καλές και οι εισαγωγές κακές. Γιατί οι εισαγωγές θα πρέπει να είναι ίσες με τις εξαγωγές μακροπρόθεσμα. Και αυτό το διασφαλίζει η συναλλαγματική ισοτιμία. Όταν αφήνεται να λειτουργήσει ελεύθερα από τις κυβερνήσεις (που συνήθως ή και ποτέ δεν αφήνεται). Σκεφτείτε μία ακραία περίπτωση. Μία δραχμή να αντιστοιχεί σε 500 μάρκα. Τότε όλα τα γερμανικά προιόντα θα είναι φτηνότερα από τα ελληνικά. Και άρα θα σταματήσουμε να παράγουμε ελληνικά προιόντα. Θα τα αγοράζουμε όλα από την Γερμανία. Θα κόβουμε απλά δραχμές και θα πληρώνουμε τους Γερμανούς εξαγωγείς. Αν δηλαδή οι Γερμανοί εξαγωγείς έχουν διάθεση να παίρνουν δραχμές για να τις καίνε στο τζάκι τους, ή να τις χρησιμοποιούν για χαρτί υγείας, θα έχουμε βρει την καλύτερη εξαγωγική βιομηχανία στον κόσμο. Το τύπωμα της δραχμής.

Στην πραγματικότητα βέβαια οι Γερμανοί αν δεν αγοράζουν ελληνικά προιόντα, δε θα θέλουν και δραχμές. Άρα η τιμή της δραχμής θα αρχίσει να υποχωρεί έναντι του μάρκου. Αυτό θα συνεχίζεται μέχρι να βρεθούμε σε ισορροπία. Η ισορροπία θα έρθει, όταν οι δραχμές που θέλουν οι Γερμανοί είναι ίσες με τα μάρκα που θέλουν οι Έλληνες. Αυτή θα είναι η συναλλαγματική τιμή ισορροπίας, στην οποία δε θα υπάρχουν πλεονάσματα και ελλείματα στην Ελλάδα και την Γερμανία. Οι ελληνικές δηλαδή εξαγωγές θα είναι ίσες με τις ελληνικές εισαγωγές από τη Γερμανία. Το ίδιο και για τη Γερμανία. Ο μηχανισμός αυτής της συναλλαγματικής ισοτιμίας δε μπορούσε να λειτουργήσει στα πλαίσια ευρωζώνης αφού το νόμισμα ήταν κοινό. Θα έπρεπε δηλαδή η ανταγωνιστικότητα να διατηρείται με δημοσιονομικά μέτρα. Αυτό όμως απαιτεί υπεύθυνες κυβερνήσεις και αυτό δεν είναι το φόρτε μας. Το αντίθετο μάλιστα. Από τη μία δηλαδή οι κυβερνήσεις μας, από την άλλη ο κακός σχεδιασμός της ευρωζώνης…φτάσαμε εδώ.

Πέρα όμως από την ευρωζώνη, οι νομισματικές ισοτιμίες σπάνια αφήνονται να λειτουργήσουν ελεύθερα για να φέρνουν την ισορροπία στις διεθνείς αγορές. Ο λόγος είναι ότι τα κράτη προσπαθούν να επηρεάσουν την

συναλλαγματική ισοτιμία για να έχουν οφέλη εις βάρος των άλλων χωρών. Προσπαθούν πχ να έχουν ένα νόμισμα φτηνότερο από αυτό που δικαιολογεί η αγορά, ώστε να έχουν πλεονάσματα και άρα μικρότερη ανεργία. Προσπαθούν δηλαδή να εξάγουν την ανεργία τους στις άλλες χώρες. Και κάπως έτσι ξεσπούν οι νομισματικοί πόλεμοι.

Αν δηλαδή αφήνονταν απ’όλες τις κυβερνήσεις του κόσμου οι συναλλαγματικές ισοτιμίες να διαμορφώθούν ελεύθερα, δε θα υπήρχαν ελλειμματικές και πλεονασματικές χώρες. Τουλάχιστον όχι σε σημείο που να προκαλούνται κρίσεις. Γιατί πάντα υπάρχει η πιθανότητα να θέλει ένας γερμανός να πουλήσει μπύρες στην Ελλάδα για να μαζέψει δραχμές για τις διακοπές που θα κάνει τα επόμενα πέντε χρόνια. Και άρα να δανείσει ουσιαστικά στην Ελλάδα. Αλλά δε θα πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις αυτό. Δε θα βρεθεί δηλαδή η Ελλάδα να χρωστάει στο Γερμανό διακοπές για 200 χρόνια, τις οποίες ο Γερμανός δε θα μπορεί να λάβει, γιατί απλά δε θα ζήσει τόσο πολύ. Γιατί πολύ απλά όταν ο Γερμανός συγκεντρώσει δραχμές για διακοπές πέντε ετών, θα σταματήσει να πουλάει (δανείζει=εξάγει) μπύρες στην Ελλάδα, η οποία θα αναγκαστεί είτε να στραφεί στην παραγωγή μπύρας, ή να την αντικαταστήσει με ελληνικό ούζο, είτε απλά να σταματήσει την κατανάλωση μπύρας.

Και άρα θα σταματήσει να δημιουργείται έλλειμμα στην Ελλάδα από την αγορά μπύρας. Γιατί απλά ο Γερμανός δε θα θέλει να πουλήσει άλλο. Αν όμως παρέμβει η Ελληνική κυβέρνηση και δανειστεί στις διεθνείς αγορές μάρκα, και τα δώσει στους έλληνες, ο γερμανός θα πουλήσει και άλλες μπύρες γιατί θα πληρωθεί σε μάρκα που μπορεί να χρησιμοποιήσει για να αγοράσει προιόντα στη Γερμανία. Η Ελλάδα όμως θα δημιουργήσει έλλειμμα στις εμπορικές σχέσεις Γερμανίας Ελλάδας, μεγαλύτερες από αυτές που δικαιολογεί η αγορά. Σε μία τέτοια κατάσταση πάνω κάτω βρεθήκαμε. Άρα δεν υπάρχουν κακές εισαγωγές και καλές εξαγωγές. Όσες εισαγωγές κάνεις τόσες εξαγωγές θα κάνεις. Αναγκαστικά. Αρκεί να αφήσεις τις συναλλαγματικές ισοτιμίες να κάνουν τη δουλειά τους. Να ισορροπούν δηλαδή τις εισαγωγές με τις εξαγωγές. Που δεν τις αφήνουν οι κυβερνήσεις εξυπηρετώντας πολιτικές σκοπιμότητες, και καταλήγει ο κόσμος να νομίζει ότι φταίει το διεθνές εμπόριο για τα δεινά που τον βρήκαν. Στην περίπτωση της ευρωζώνης χρειαζόταν πολύ καλύτερος σχεδιασμός σε επίπεδο ευρωζώνης, και πολύ μεγαλύτερη υπευθυνότητα σε επίπεδο κυβερνήσεων (να μη δανείζεσαι δηλαδή για να καταναλώνεις ανεξέλεγκτα). Ο σχεδιασμός ήταν κακός σε επίπεδο ευρωζώνης, το πολιτικό μας σύστημα κυριαρχείται από λαικιστές του τελευταίου επιπέδου, οπότε ο συνδυασμός......

Το ελεύθερο διεθνές εμπόριο, είναι από τα σπάνια πράγματα που συμφωνούν όλοι οι οικονομολόγοι του κόσμου (οι φιλελεύθεροι τουλάχιστον), ότι είναι ευεργετικό για τις κοινωνίες. Μπορεί δηλαδή από το ελεύθερο εμπόριο να θιχτούν τα συμφέροντα μιας συντεχνίας, αλλά τα συμφέροντα της χώρας σαν σύνολο θα εξυπηρετηθούν. Σκεφτείτε δηλαδή μία συντεχνεία Αμερικανών παραγωγών καρφιών, που ζητάει στην κυβέρνηση των ΗΠΑ να βάλει δασμούς στα κινέζικα καρφιά, ώστε να μπορεί να συναγωνιστεί τους Κινέζους. Αυτός ο δασμός μόνο την συντεχνία εξυπηρετεί. Η συντεχνία θα πει, μα το προσωπικό που θα δουλεύει στις Αμερικανικές βιομηχανίες καρφιών, θα αυξήσει την εργασία και θα μειώσει την ανεργία. Είναι ψέμα.

 Όπως εξήγησα παραπάνω, τα δολάρια που θα πάρουν οι κινέζοι από την πώληση των καρφιών, θα πρέπει να τα χρησιμοποιήσουν αναγκαστικά για να αγοράσουν Αμερικανικά προιόντα. Και άρα θα αυξήσουν την εργασία σε κάποιον άλλο τομέας της αμερικανικής οικονομίας. Οι λαικιστές αμερικανοί, θα μιλήσουν για την εργασία και την ανεργία στην βιομηχανία των καρφιών, που είναι το πρώτο που φαίνεται, και θα αποσιωπήσουν το γεγονός που περιγράφω. Ότι η κατάληξη θα είναι απλώς να αγοράζουν πιο ακριβά καρφιά οι Αμερικανοί, και να μην ευνοηθεί ένας άλλος εξαγωγικός τομέας της αμερικανικής οικονομίας, στον οποίο θα κατανάλωναν οι κινέζοι τα δολάρια που θα λάμβαναν από την πώληση των καρφιών στην Αμερική. Ευνοήθηκαν δηλαδή οι αμερικανοί παραγωγοί και εργαζόμενοι στον τομέα των καρφιών, και ζημιώθηκαν οι παραγωγοί και εργαζόμενοι σε κάποιον εξαγωγικό τομέα της αμερικανικής οικονομίας. Απλά αυτό που είναι φανερό είναι το πρώτο επίπεδο σκέψης.

Η επίδραση στην αμερικανική βιομηχανία των καρφιών από το δασμό. Η αρνητική επίδραση σε κάποιον άλλο τομέα της αμερικανικής οικονομίας, παρόλο που είναι σίγουρη, δε μπορεί να περιγραφεί με τόση ακρίβεια. Γιατί δεν ξέρουμε καν που θα ξόδευαν τα δολάρια τους οι Κινέζοι. Απλά είμαστε σίγουροι ότι θα τα ξόδευαν σε κάποιον άλλο τομέα. Το πρόβλημα είναι ότι δεν το γνωρίζουν ούτε οι εργαζόμενοι και παραγωγοί αυτού του τομέα ώστε να πιέσουν πολιτικά. Το πλεονέκτημα δηλαδή που έχουν οι λαικιστές είναι ότι αυτό που περιγράφω είναι ένα δεύτερο επίπεδο σκέψης. Και πάντα είναι πιο δύσκολο να περιγραφεί, και πιο δύσκολο να κατανοηθεί από το πρώτο επίπεδο σκέψης..

Το μόνο θέμα εδώ, είναι ότι μπορεί οι Κινέζοι να κρατάνε τα δολάρια τους ως αποθεματικά και να μην τα χρησιμοποιούν για αγορά αμερικανικών προιόντων για πολιτικές σκοπιμότητες. Αυτό όμως λύνεται με μία διακρατική συμφωνία. Μπορεί πχ η Αμερική και η Κίνα, να συμφωνήσουν ότι μόνο ένα ποσοστό τους άλλου νομίσματος, θα μπορούν να κρατήσουν

ως αποθεματικό. Και το υπόλοιπο θα το ρίχνουν στην οικονομία της άλλης χώρας. Πχ οι Κινέζοι θα μπορούν να κρατήσουν ως αποθεματικό μόνο το 5% των δολαρίων που θα λαμβάνουν για τις εξαγωγές τους, και το υπόλοιπο 95% θα πρέπει να το χρησιμοποιούν για τις αγορές αμερικανικών προιόντων. Τυχαία τα νούμερα. Έτσι δε θα δημιουργούνται μεγάλα πλεονάσματα και ελλείμματα και μεγάλα χρέη, και αυτή η ευλογία που λέγεται ελεύθερο διεθνές εμπόριο, δε θα γίνεται αιτία νομισματικών εντάσεων και πολέμων.

Επειδή τα κράτη χρησιμοποιούν ύπουλα μέσα στο διεθνές εμπόριο, καταλήγουν οι λαικάντζες να μας λένε ότι η λύση είναι να κλείσουμε τα σύνορα για να αυξήσουμε την παραγωγή μας, και ότι το πρόβλημα μας είναι οι υπερβολικές εισαγωγές κτλ. Τα προβλήματα δηλαδή που δημιουργούν οι λαικάντζες, επειδή δεν αφήνουν το ελεύθερο διεθνές εμπόριο να λειτουργήσει, έρχονται να το λύσουν με ακόμη περισσότερο λαικισμό και ακόμη λιγότερο διεθνές εμπόριο. Έτσι είναι όμως οι λαικάντζες.

Όσοι όμως είστε υπέρ της διεθνής ειρήνης, θα πρέπει να ξέρετε ότι δεν υπάρχει τίποτα που να ενισχύει περισσότερο την διεθνή ειρήνη όσο το ελεύθερο διεθνές εμπόριο. Και αυτό δεν το λέω εγώ, αλλά λαμπερά μυαλά όπως του Άνταμ Σμιθ και του Μίλτον Φρίντμαν. Εμείς το μόνο που έχουμε να κάνουμε είναι να τα αφήσουμε να μας φωτίσουν.

Και επειδή τώρα που τελειώσανε τα δανεικά και τα λεφτά των άλλων, και τελείωσε και σοσιαλισμός και ο κομμουνισμός στην Ελλάδα, και άρα υποχρεωτικά θα πάμε σε μία οικονομία της αγοράς, ο Άνταμ Σμιθ  και ο Μίλτον Φρίντμα θα είναι της μόδας. Αυτό που θα σας πουν οι λαικάντζες για τον Φρίντμαν είναι ότι έσφαζε κομμουνιστές στη Χιλή του Πινοσέ(τ). Γιατί οι λαικιστές δε σέβονται τίποτα. Ούτε νόμπελ, ούτε διάνοια, ούτε τίποτα. Η αλήθεια είναι ότι ο Πινοσέ ήθελε να ελευθερώσει την οικονομία της Χιλής. Ποιους θα συμβουλευόταν από τους καλύτερους? Τους φοιτητές του Φρίντμαν. Πήγε και ο Φρίντμαν μία φορά. Σίγουρα θα έδωσε συμβουλές στους πρώην φοιτητές του με τα διδακτορικά από το πανεπιστήμιο του Σικάγου. Και ρωτάω εγώ.

 Έστω ότι με ρωτάει ο Σαμαράς τι να κάνει με την αγορά των ταξί στην Ελλάδα (και καλά εγώ είμαι ο Φρίντμαν), και εγώ λέω ότι αν την απελευθερώσει, η ανεργία θα πέσει κατά 1% και το ΑΕΠ της Ελλάδας θα ανέβει κατά 0.5% (τυχαίο το παράδειγμα και τα νούμερα). Ότι αυτό δείχνουν οι έρευνες που έχω κάνει σε άλλες χώρες τέλος πάντων. Και ο Σαμαράς αποφασίζει να το κάνει. Και ξεσηκώνονται οι ταξιτζήδες. Και στα επεισόδια κάποιοι σκοτώνονται. Φταίω εγώ που παρουσίασα τα αποτελέσματα των ερευνών μου, ή ο Σαμαράς? Φταίει ο οικονομολόγος ή ο πρωθυπουργός? Αλλά άντε πείτε τα αυτά στους λαικιστές.